شوره سر به علت کمبود چه ویتامینی است

شوره سر، یکی از شایع‌ترین اختلالات پوست سر است که بیش از 50 درصد جمعیت بزرگسال را در مقاطعی از زندگی تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مشکل با پوسته‌ریزی سفید یا زردرنگ، خارش مداوم، قرمزی موضعی و گاهی احساس سوزش همراه است و می‌تواند اعتماد به نفس فرد را به شدت کاهش دهد. بسیاری از افراد شوره را صرفاً نتیجه خشکی یا چربی بیش از حد پوست سر می‌دانند و به دنبال شامپوهای ضدشوره معمولی می‌روند، اما واقعیت علمی پیچیده‌تر از این است. شوره سر اغلب نشانه‌ای از عدم تعادل در میکروبیوم پوست سر، التهاب مزمن و به ویژه کمبودهای تغذیه‌ای است که نقش کلیدی در سلامت فولیکول‌های مو و تعادل چربی ایفا می‌کنند.

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی نه تنها ساختار کراتین تار مو را تضعیف می‌کند، بلکه چرخه طبیعی بازسازی اپیدرم پوست سر را مختل می‌سازد. این اختلال منجر به افزایش تولید سلول‌های مرده، تجمع چربی و در نهایت فعال‌سازی بیش از حد قارچ‌های طبیعی مانند مالاسزیا می‌شود که عامل اصلی التهاب و پوسته‌ریزی است. در این مقاله به بررسی علمی ارتباط شوره سر با کمبود ویتامین‌های گروه B، ویتامین D، ویتامین E و عنصر روی، مکانیسم‌های بیولوژیکی، منابع غذایی، راهکارهای پیشگیری و نقش سرم‌های تخصصی مانند سرم ضد شوره دکتر متی در بازگرداندن تعادل و سلامت پوست سر می‌پردازیم.

مکانیسم‌های بیولوژیکی ایجاد شوره سر

شوره سر نتیجه تعامل پیچیده چندین عامل است که در نهایت به پوسته‌ریزی غیرطبیعی منجر می‌شود. پوست سر به طور طبیعی هر 28 روز یک‌بار سلول‌های مرده خود را جایگزین می‌کند، اما در افراد مستعد شوره، این چرخه به 7-10 روز کاهش می‌یابد. غدد سباسه بیش از حد فعال، چربی اضافی تولید می‌کنند که محیطی ایده‌آل برای رشد مالاسزیا فورفور – قارچی طبیعی که در 90 درصد افراد وجود دارد – فراهم می‌آورد. این قارچ با تجزیه تری‌گلیسیریدهای چربی به اسیدهای چرب تحریک‌کننده، التهاب ایجاد می‌کند و پاسخ ایمنی موضعی را فعال می‌سازد.

استرس با افزایش کورتیزول، ترشح چربی را تشدید می‌کند. تغییرات هورمونی (مانند بلوغ، بارداری یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک) تعادل چربی را برهم می‌زنند. استفاده بیش از حد از محصولات حالت‌دهنده، لایه محافظتی پوست سر را از بین می‌برد. اما یکی از مهم‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین عوامل، کمبودهای تغذیه‌ای است که توانایی پوست در مقابله با این چالش‌ها را کاهش می‌دهد. ویتامین‌ها و مواد معدنی به عنوان کوفاکتورهای آنزیمی، در تنظیم ترشح چربی، تقویت سد دفاعی، کنترل التهاب و مهار رشد قارچ نقش دارند.

شوره سر و کمبود ویتامین‌ها: ارتباط علمی

ویتامین B7 (بیوتین) – پایه کراتین‌سازی

بیوتین کوفاکتور ضروری آنزیم‌های کربوکسیلاز است که در سنتز اسیدهای چرب و متابولیسم آمینواسیدها نقش دارد. این ویتامین مستقیماً در تشکیل کراتین – پروتئین اصلی ساختار مو و لایه شاخی پوست – شرکت می‌کند. کمبود بیوتین منجر به نازک شدن لایه شاخی، خشکی شدید پوست سر و پوسته‌ریزی درشت می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که مکمل بیوتین (5mg روزانه) در 91 درصد افراد با شوره مقاوم، علائم را در 8 هفته کاهش می‌دهد. منابع غذایی شامل تخم‌مرغ (به ویژه زرده)، بادام، گردو، غلات کامل، ماهی سالمون و آووکادو هستند.

ویتامین B3 (نیاسینامید) – تنظیم‌کننده چربی و ضدالتهاب

نیاسینامید با افزایش سنتز سرامیدها و کلسترول آزاد، سد دفاعی پوست سر را تقویت می‌کند و از دست دادن رطوبت (TEWL) را تا 50 درصد کاهش می‌دهد. این ویتامین همچنین با مهار NF-κB، پاسخ التهابی به مالاسزیا را کاهش می‌دهد. کمبود نیاسینامید باعث خشکی، قرمزی و پوسته‌ریزی ریز می‌شود. غلظت موضعی 4-5% در سرم‌ها، اثربخشی بالینی معادل زینک پیریتیون دارد. منابع غذایی شامل گوشت مرغ، بوقلمون، تن ماهی، غلات کامل و قارچ هستند.

ویتامین B6 و B12 – تعادل هورمونی و چربی

ویتامین B6 (پیریدوکسین) در متابولیسم هورمون‌ها و سنتز پروستاگلاندین‌ها نقش دارد و ترشح چربی را تنظیم می‌کند. ویتامین B12 (کوبالامین) در تقسیم سلولی و بازسازی اپیدرم شرکت می‌کند. کمبود این ویتامین‌ها – به ویژه در گیاهخواران – منجر به تجمع چربی و رشد بیش از حد مالاسزیا می‌شود که به شوره چرب منجر می‌گردد. مکمل ترکیبی B6 و B12، تراکم پوسته‌ها را تا 68 درصد در 12 هفته کاهش می‌دهد. منابع شامل تخم‌مرغ، لبنیات، ماهی، گوشت قرمز و سبزیجات برگ سبز هستند.

ویتامین D – تنظیم‌کننده ایمنی پوست

ویتامین D با اتصال به گیرنده‌های VDR در کراتینوسیت‌ها، پاسخ ایمنی را تعدیل می‌کند و از التهاب بیش از حد جلوگیری می‌نماید. کمبود ویتامین D (شایع در مناطق کم‌آفتاب) با افزایش خطر پسوریازیس پوست سر و درماتیت سبورئیک – که با شوره اشتباه گرفته می‌شود – همراه است. سطح سرمی زیر 30 ng/mL با شدت شوره همبستگی مثبت دارد. قرار گرفتن 15 دقیقه در معرض آفتاب یا مصرف ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین) و مکمل D3، علائم را بهبود می‌بخشد.

ویتامین E – آنتی‌اکسیدان و مرطوب‌کننده

ویتامین E با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد ناشی از UV و آلودگی، از پراکسیداسیون لیپیدهای غشای سلولی جلوگیری می‌کند. این ویتامین همچنین با افزایش رطوبت پوست سر، از خشکی و پوسته‌ریزی جلوگیری می‌نماید. کمبود ویتامین E باعث شکنندگی تار مو و شوره خشک می‌شود. منابع شامل دانه‌های آفتابگردان، بادام، اسفناج، آووکادو و روغن زیتون هستند.

روی (Zinc) – مهارکننده قارچ و التهاب

روی کوفاکتور بیش از 300 آنزیم است و در تنظیم ترشح چربی، کاهش التهاب و مهار رشد مالاسزیا نقش دارد. زینک پیریتیون – شکل موضعی روی – با اختلال در متابولیسم قارچ، اثربخشی بالینی 80 درصد در کاهش شوره دارد. کمبود روی (شایع در رژیم‌های کم‌پروتئین) با شوره مقاوم همراه است. منابع شامل صدف، گوشت قرمز، تخمه کدو و عدس هستند.

راهکارهای پیشگیری از کمبود ویتامین‌ها

پیشگیری از کمبودها نیازمند رویکرد چندجانبه است. رژیم غذایی متنوع شامل سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین‌های باکیفیت و چربی‌های سالم، پایه اصلی است. هیدراتاسیون کافی (2.5 لیتر آب روزانه) رطوبت پوست سر را حفظ می‌کند. مکمل‌های مولتی‌ویتامین تحت نظر پزشک، به ویژه در فصول کم‌آفتاب یا رژیم‌های محدود، ضروری است. اجتناب از رژیم‌های کم‌کالری طولانی‌مدت که ذخایر ویتامین B را تخلیه می‌کنند، توصیه می‌شود. قرار گرفتن کنترل‌شده در معرض آفتاب (10-15 دقیقه روزانه) بهترین منبع ویتامین D است.

معرفی سرم ضد شوره دکتر متی

سرم ضد شوره دکتر متی با فرمولاسیون پیشرفته و ترکیبات چندکاره، کامل‌ترین راهکار موضعی برای شوره خشک و چرب است:

ویژگی‌های متمایز:

• بافت فلوئید سبک با جذب 30 ثانیه‌ای

• بدون نیاز به شست‌وشو – مناسب استفاده شبانه

• نتایج بالینی: 82% کاهش پوسته‌ریزی در 4 هفته

• مناسب پوست حساس (فاقد سولفات، الکل، عطر)

روتین بهینه کنترل شوره

شب (درمان عمیق):

1. شامپوی ملایم بدون سولفات
2. حوله‌خشک ملایم
3. 6-8 قطره سرم روی پوست سر
4. ماساژ 2 دقیقه با نوک انگشت
5. باقی گذاشتن تا صبح

صبح (نگهداری):

1. شستشو با آب ولرم
2. 4 قطره سرم روی نواحی مستعد
3. حالت‌دهی بدون حرارت

نکات تکمیلی

• شستشوی متعادل (2-3 بار در هفته)

• خشک کردن ملایم بدون مالش

• اجتناب از محصولات حاوی الکل

• مراجعه به متخصص در صورت مقاومت

نتیجه‌گیری

شوره سر فراتر از یک مشکل زیبایی، نشانه‌ای از عدم تعادل تغذیه‌ای و التهابی است. کمبود ویتامین‌های گروه B، D، E و روی، چرخه معیوب پوسته‌ریزی را آغاز می‌کند. سرم ضد شوره دکتر متی با ترکیب علمی ضدقارچ، ویتامینه و تنظیم‌کننده چربی، همراه با رژیم غذایی غنی، بهترین راهکار برای کنترل و پیشگیری پایدار است.

سلامت پوست سر، انتخاب روزانه است. با تغذیه هوشمند و مراقبت موضعی، پوستی تمیز، بدون خارش و موهایی سالم داشته باشید.

منابع علمی

• Borda LJ, Wikramanayake TC. Seborrheic Dermatitis and Dandruff: A Comprehensive Review. J Clin Investig Dermatol. 2015.

• Patel DP, et al. Biotin and hair loss. Skin Appendage Disord. 2017.

• Rushton DH. Nutritional factors and hair loss. Clin Exp Dermatol. 2002.