ضدآفتابها بهعنوان یکی از مهمترین محصولات مراقبت از پوست شناخته میشوند که از پوست در برابر اشعههای مضر فرابنفش (UV) خورشید محافظت میکنند. اما سؤالی که اخیراً در میان کاربران، بهویژه طرفداران برند مانند دکتر متی، مطرح شده این است: آیا استفاده از ضدآفتاب در شب ضروری است؟ با افزایش آگاهی درباره تأثیرات نورهای مصنوعی مانند نور آبی (Blue Light) و استفاده از محصولات پوستی حساسکننده به نور، این سؤال بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله با بررسی علمی شواهد و نظرات متخصصان پوست، به این سؤال پاسخ میدهد و جایگاه ضدآفتاب در روتین شبانه را روشن میکند. همچنین، موارد استثنایی که ممکن است استفاده از ضدآفتاب در شب را توجیه کنند، بررسی میشوند.
ضدآفتاب چیست و چرا مهم است؟
ضدآفتابها محصولاتی هستند که با استفاده از فیلترهای فیزیکی (مانند زینک اکساید و تیتانیوم دیاکساید) یا شیمیایی (مانند آووبنزون و اکتوکریلن) از پوست در برابر اشعههای UVA (عامل پیری زودرس و لک) و UVB (عامل آفتابسوختگی و سرطان پوست) محافظت میکنند. این محصولات با ایجاد یک سد محافظتی، خطر آسیبهای پوستی مانند چروک، لک، و سرطان را کاهش میدهند. اما عملکرد اصلی ضدآفتابها به محافظت در برابر نور خورشید وابسته است، که معمولاً در شب وجود ندارد. آیا این به این معناست که ضدآفتاب در شب هیچ کاربردی ندارد؟ در ادامه، این موضوع را دقیقتر بررسی میکنیم.
آیا استفاده از ضدآفتاب در شب ضروری است؟
بهطور کلی، استفاده از ضدآفتاب در شب ضروری نیست، زیرا اشعههای UV خورشید در ساعات شب غایباند. متخصصان پوست، از جمله آکادمی پوست آمریکا (AAD)، توصیه میکنند که ضدآفتاب بهعنوان بخشی از روتین صبحگاهی و در طول روز استفاده شود، بهویژه در زمانهایی که پوست در معرض نور خورشید قرار دارد. با این حال، برخی موقعیتهای خاص ممکن است استفاده از ضدآفتاب یا محصولات مشابه در شب را توجیه کنند. این موارد استثنایی به عواملی مانند نور آبی، درمانهای پوستی حساسکننده، یا شرایط پزشکی خاص بستگی دارند.
موارد استثنایی برای استفاده از ضدآفتاب در شب
در برخی شرایط خاص، استفاده از ضدآفتاب یا محصولاتی با خواص محافظتی مشابه در شب میتواند مفید باشد:
1. قرارگیری در معرض نور آبی (Blue Light)
نور آبی، که از صفحه نمایش دستگاههای الکترونیکی (مانند موبایل، لپتاپ، و تلویزیون) و لامپهای LED منتشر میشود، بخشی از طیف نور مرئی است که میتواند به پوست آسیب برساند. مطالعات نشان دادهاند که نور آبی میتواند:
- استرس اکسیداتیو ایجاد کند: تولید رادیکالهای آزاد که به کلاژن و الاستین پوست آسیب میرسانند.
- هیپرپیگمنتاسیون را تشدید کند: بهویژه در پوستهای تیرهتر یا مستعد لک.
- التهاب را افزایش دهد: باعث قرمزی یا حساسیت در پوستهای حساس.
برخی ضدآفتابها، بهویژه آنهایی که حاوی زینک اکساید یا تیتانیوم دیاکساید هستند، میتوانند بهعنوان سپری در برابر نور آبی عمل کنند. اگر شبها زمان زیادی (بیش از 3-4 ساعت) در معرض نور آبی هستید، استفاده از ضدآفتاب هیبریدی یا فلوئید با زینک اکساید ممکن است مفید باشد. با این حال، محصولات تخصصی محافظ نور آبی (مانند سرمهای آنتیاکسیدانی) اغلب جایگزین بهتری هستند.
مقاله مرتبط:ضدآفتاب هیبریدی چیست
2. درمانهای پوستی حساسکننده به نور
برخی محصولات مراقبتی مانند رتینول، اسیدهای AHA/BHA (مانند گلیکولیک اسید و سالیسیلیک اسید)، یا آزلائیک اسید میتوانند پوست را نسبت به نور حساستر کنند (فوتوسنسیتیویتی). این حساسیت معمولاً در برابر نور خورشید خطرناک است، اما در برخی موارد، نورهای مصنوعی (مانند لامپهای فلورسنت) نیز میتوانند پوست را تحریک کنند. اگر از این محصولات در روتین شبانه استفاده میکنید، ضدآفتابهای حاوی زینک اکساید میتوانند به کاهش حساسیت کمک کنند، بهویژه اگر در محیطهای پرنور (مانند استودیوهای عکاسی) هستید.
3. درمانهای نوری یا فتودینامیک
افرادی که تحت درمانهای کلینیکی مانند فتودینامیک تراپی (PDT) یا لیزر درمانی قرار دارند، ممکن است پوستشان بهشدت نسبت به هر نوع نور حساس شود. در این موارد، متخصص پوست ممکن است توصیه کند که حتی در شب از ضدآفتابهای فیزیکی (با زینک اکساید بالا) برای محافظت کامل استفاده شود. این امر بهویژه برای افرادی که درمانهای پوستی برای آکنه، روزاسه، یا لک انجام میدهند، صدق میکند.
4. شرایط خاص محیطی
در برخی مشاغل یا محیطها (مانند کار در آزمایشگاهها با لامپهای UV یا سالنهای زیبایی با دستگاههای نوری)، پوست ممکن است حتی در شب در معرض نورهای مضر قرار گیرد. در چنین مواردی، استفاده از ضدآفتابهای هیبریدی یا فیزیکی میتواند محافظت اضافی فراهم کند.
مقاله مرتبط:فلوئید ضد آفتاب چیست؟
معایب استفاده از ضدآفتاب در شب
استفاده غیرضروری از ضدآفتاب در شب میتواند معایبی داشته باشد:
- انسداد منافذ پوست: بسیاری از ضدآفتابها، حتی انواع سبک مانند فلوئید یا هیبریدی، برای ماندگاری طولانی طراحی شدهاند. باقی ماندن آنها روی پوست در طول شب ممکن است منافذ را مسدود کرده و باعث جوش یا کدر شدن پوست شود.
- اختلال در بازسازی پوست: پوست در شب وارد فاز ترمیم و بازسازی میشود. استفاده از ضدآفتاب به جای محصولات مغذی مانند سرمهای بازسازیکننده یا کرمهای شب میتواند این فرآیند را مختل کند.
- تحریک پوست حساس: برخی فیلترهای شیمیایی (مانند آووبنزون) ممکن است در پوستهای حساس باعث تحریک شوند، بهویژه اگر بهمدت طولانی روی پوست باقی بمانند.
- هزینه غیرضروری: استفاده مداوم از ضدآفتاب در شب، بدون توجیه علمی، هزینه اضافی به روتین پوستی تحمیل میکند.
جایگاه ضدآفتاب در روتین شبانه
بهطور کلی، ضدآفتاب در روتین شبانه جایی ندارد، زیرا پوست در شب نیاز به محصولاتی با تمرکز بر بازسازی، آبرسانی، و تغذیه دارد. روتین شبانه مناسب شامل:
- پاکسازی دو مرحلهای: استفاده از میسلار واتر یا روغن پاککننده برای حذف ضدآفتاب و آرایش، سپس شوینده ملایم (pH 4.5-5.5).
- سرمهای فعال: مانند رتینول (برای بازسازی)، نیاسینامید (برای کاهش التهاب)، یا هیالورونیک اسید (برای آبرسانی).
- مرطوبکننده شب: کرم یا ژل مغذی برای تقویت سد پوستی.
- کرم دور چشم (اختیاری): برای کاهش چروک یا تیرگی.
اگر نگران نور آبی یا حساسیت نوری هستید، به جای ضدآفتاب، از سرمهای آنتیاکسیدانی (حاوی ویتامین C یا E) یا محصولات تخصصی محافظ نور آبی استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره روتین شبانه، به مقاله روتین شبانه برای پوست سالم مراجعه کنید.
نقش ضدآفتابهای برند دکتر متی
ضدآفتابهای برند دکتر متی با فرمولاسیونهای هیبریدی (ترکیب زینک اکساید و فیلترهای شیمیایی) و ویژگیهای Oil-Free و Hypoallergenic برای پوستهای چرب، مختلط، و حساس طراحی شدهاند.
این محصولات:
- سرم ضد آفتاب بی رنگ پوست خشک و حساس (+SPF 50) دکتر متی DR.MOTTI
- سرم ضد آفتاب بی رنگ پوست نرمال و چرب (+SPF 50) دکتر متی DR.MOTTI
- محافظت گسترده در برابر UVA و UVB ارائه میدهند.
- بافت سبک و غیرکومدونزا دارند، که برای استفاده روزانه ایدهآل است.
با این حال، حتی این محصولات باید پیش از خواب پاک شوند تا پوست فرصت بازسازی داشته باشد. در موارد استثنایی (مانند درمانهای نوری)، پزشک ممکن است استفاده شبانه از ضدآفتابهای فیزیکی را توصیه کند.
ترکیبات کلیدی در ضدآفتابهای مناسب برای شب
در موارد نادری که استفاده از ضدآفتاب در شب توجیهپذیر است، محصولاتی با ترکیبات زیر ترجیح داده میشوند:
| ترکیب | عملکرد |
|---|---|
| زینک اکساید | فیلتر فیزیکی، ضدالتهاب، محافظت در برابر نور آبی |
| تیتانیوم دیاکساید | فیلتر فیزیکی، غیرتحریککننده، پایدار |
| نیاسینامید | کاهش التهاب، تقویت سد پوستی، روشنکننده |
| ویتامین E | آنتیاکسیدان، محافظت در برابر استرس اکسیداتیو |
| عصاره آلوئهورا | تسکیندهنده، آبرسان، ضدالتهاب |
این ترکیبات در ضدآفتابهای هیبریدی یا فلوئید یافت میشوند و برای پوستهای حساس مناسباند.
جایگزینهای ضدآفتاب در شب
به جای ضدآفتاب، محصولات زیر برای روتین شبانه توصیه میشوند:
- سرمهای آنتیاکسیدانی: حاوی ویتامین C یا E برای محافظت در برابر استرس اکسیداتیو ناشی از نور آبی.
- مرطوبکنندههای مغذی: با هیالورونیک اسید یا سرامید برای تقویت سد پوستی.
- ماسکهای شبانه: برای آبرسانی عمیق و بازسازی پوست.
- محصولات تخصصی نور آبی: برخی برندها محصولاتی برای محافظت در برابر نور آبی ارائه میدهند که سبکتر از ضدآفتاباند.
برای اطلاعات بیشتر درباره محافظت در برابر نور آبی، به مقاله تأثیر نور آبی بر پوست و راهکارها مراجعه کنید.
محصول مرتبط: سرم هیالورونیک اسید دکتر متی Dr.MOTTI
معایب و فواید استفاده از ضدآفتاب در شب
- فواید (در موارد استثنایی):
- محافظت در برابر نور آبی یا نورهای مصنوعی مضر.
- کاهش حساسیت نوری در درمانهای پوستی.
- تسکین پوست حساس با زینک اکساید.
- معایب:
- انسداد منافذ و خطر آکنه.
- اختلال در بازسازی طبیعی پوست.
- تحریک احتمالی در پوستهای حساس.
نکات علمی برای استفاده صحیح از ضدآفتاب
- استفاده روزانه: ضدآفتاب را صبحها، حتی در روزهای ابری، به مقدار 2 بند انگشت (1.5-2 میلیلیتر) استفاده کنید.
- تمدید منظم: هر 2-3 ساعت در معرض آفتاب، بهویژه در فعالیتهای فضای باز.
- پاکسازی کامل: شبها ضدآفتاب را با شوینده دو مرحلهای (میسلار واتر + شوینده ملایم) پاک کنید.
- تست حساسیت: در صورت استفاده شبانه، ابتدا تست پچ روی پوست ساعد انجام دهید.
- انتخاب محصول مناسب: برای پوستهای چرب یا حساس، ضدآفتابهای هیبریدی یا فلوئید با زینک اکساید ترجیح داده میشوند.
سبک زندگی برای سلامت پوست در شب
- تغذیه: مصرف آنتیاکسیدانها (توتها، سبزیجات) و امگا-3 (ماهی، گردو) برای کاهش استرس اکسیداتیو.
- هیدراتاسیون: نوشیدن 2-3 لیتر آب روزانه برای حفظ رطوبت پوست.
- خواب کافی: 7-8 ساعت خواب شبانه برای بازسازی پوست.
- کاهش نور آبی: استفاده از فیلترهای نور آبی روی صفحه نمایش یا عینکهای محافظ.
- مدیریت استرس: یوگا، مدیتیشن، یا تنفس عمیق برای کاهش کورتیزول.
برای اطلاعات بیشتر درباره تغذیه و پوست، به مقاله تغذیه و سلامت پوست مراجعه کنید.
نتیجهگیری
استفاده از ضدآفتاب در شب بهطور کلی ضروری نیست، زیرا اشعههای UV خورشید در شب وجود ندارند. با این حال، در موارد استثنایی مانند قرارگیری طولانی در معرض نور آبی، درمانهای پوستی حساسکننده، یا شرایط خاص محیطی، ضدآفتابهای هیبریدی یا فیزیکی (محصولات دکتر متی) میتوانند مفید باشند. برای روتین شبانه، تمرکز بر پاکسازی، آبرسانی، و بازسازی پوست با سرمها و مرطوبکنندههای مغذی مناسبتر است. با انتخاب محصولات مناسب و رعایت روتین پوستی صحیح، میتوانید پوستی سالم و محافظتشده داشته باشید. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله محافظت در برابر UV و نور آبی مراجعه کنید.
منابع
- Lim HW, James WD. Sunscreens: Development, efficacy, and controversies. Journal of the American Academy of Dermatology. 2019;81(6):1211-1222. doi:10.1016/j.jaad.2019.06.1310.
- Draelos ZD. New generation sunscreens: Safety and benefits. Dermatologic Clinics. 2020;38(1):149-155. doi:10.1016/j.det.2019.08.008.
- American Academy of Dermatology Association. Sunscreen FAQs. Retrieved from https://www.aad.org.
- Healthline. Blue Light and Skin: What You Need to Know. Retrieved from https://www.healthline.com.
- Liebel F, et al. Irradiation of skin with visible light induces reactive oxygen species. Journal of Investigative Dermatology. 2012;132(7):1901-1907. doi:10.1038/jid.2012.76.
- Mahmoud BH, et al. Impact of long-wavelength UVA and visible light on melanocompetent skin. Journal of Investigative Dermatology. 2010;130(8):2092-2097. doi:10.1038/jid.2010.95.
